بطری یا پلاستیک پت (PET) چیست؟ همه چیز درباره کاربرد، مزایا و معایب
در سال های اخیر، استفاده از پلاستیک به جای شیشه افزایش یافته است. اکثر بطری های آب و نوشیدنی ها از پلاستیکی به نام پت تولید می شوند. پلاستیک پت یا PET از ترکیب دو ماده به نام های اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک در دما بالا و فشار خلا به دست می آید. این پلیمر در بسته بندی مواد غذایی و بهداشتی از قبیل: انواع سس، روغن پخت و و پز، کره بادام زمینی، شامپو و صابون بکار می رود.
تولید محصولات ساخته شده از پلاستیک PET به دلیل وزن کم، مقاومت بالا در برابر شکستگی، دما و نفوذ گاز و قیمت مناسب روز به روز افزایش می یابد. اگرچه، این پلاستیک در طبیعت به کندی تجزیه می شود اما با روش های مختلف بازیافت می توان آسیب آن به طبیعت و محیط زیست را به میزان قابل توجهی کاهش داد. اگر می خواهید بیشتر در مورد این پلاستیک بدانید، با ما همراه باشید. ما خواهیم گفت پت چیست و موارد استفاده پلاستیک پت، کاربرد بطری های پت، مزایا و معایب پت را نیز توضیح خواهیم داد.
پلاستیک PET چیست؟
پلاستیک PET یا پلی اتیلن ترفتالات، نوعی پلیمر است که برای تولید الیاف پلی استر، رزین بطری و رزین های پلی استر مهندسی بکار می رود. با این وجود، کاربرد اصلی این پلاستیک در ساخت بطری های پلاستیکی مورد استفاده برای بسته بندی مواد غذایی و انواع نوشیدنی هاست. پلاستیک پت را می توان یک پلاستیک شفاف، سبک و بسیار مقاوم دانست که نه تنها برای بسته بندی بلکه در تولید پوشاک نیز بکار می رود.
از مهم ترین خواص و ویژگی های این پلاستیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت و سختی بسیار بالا
- بی رنگ و نیمه بلوری
- حمل و نقل آسان به دلیل وزن کم
- عایق رطوبت
- مقاوم در برابر ضربه، رطوبت، الکل و حلال های مختلف
- عایق الکتریکی
- مقاوم در برابر حرارت (قابل استفاده در دمای استفاده از 60- تا 130 درجه سانتیگراد)
- عایق گاز
- انعطاف پذیری بالا و شکنندگی کم
- عدم تولید دیوکسین هنگام قرار گرفتن در فر یا ماکروویو
با توجه به قیمت ارزان تر، پت به عنوان اولین گزینه برای بسته بندی انواع مواد غذایی و نوشیدنی ها در نظر گرفته می شود. البته، همچنان استفاده از آن در تولید انواع بطری نوشیدنی های گازدار و آب بیشتر از موارد دیگر رواج دارد. این پلاستیک می تواند تازگی مواد غذایی و نوشیدنی ها را حفظ کند. علاوه بر این، کاملاً بهداشتی، محکم و بی خطر است. ظروف و بطری های تولید شده از این پلاستیک معمولاً با کد رزین مثلثی شماره 1 قابل شناسایی هستند.
موارد استفاده پلاستیک PET
پلاستیک پت به عنوان یکی از پرکاربردترین پلیمرهای موجود در جهان شناخته می شود. این پلاستیک به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. از مهم ترین ویژگی های آن می توان به سبک بودن، انعطاف پذیری و ظاهر نیمه کریستالی اشاره کرد. علاوه بر این، پلاستیک PET جزو پلاستیک های قابل بازیافت است. در نتیجه، آن را می توان به عنوان یک پلاستیک پاک در نظر گرفت.
از این پلاستیک در زمینه های مختلفی استفاده می شود. با این وجود، کاربرد اصلی این پلیمر در سه صنعت نساجی، بسته بندی و مواد غذایی و پلاستیکی مهندسی است. پلاستیک پت مورد استفاده در صنعت نساجی با نام پلی استر شهرت دارد. از نوع خاصی از این پلیمر با نام PET-P به طور گسترده در صنعت پوشاک استفاده می شود. البته، در سال های اخیر شاهد کاهش استفاده از پلیمر PET-P بوده ایم. در نتیجه، تولید این پلیمر نیز به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
از دیگر موارد استفاده از پلاستیک پت می توان به صنعت بسته بندی و مواد غذایی اشاره کرد. از این پلاستیک به طور گسترده در تولید بطری های آب، نوشابه، نوشیدنی های گازدار یا بدون گاز و بطری های روغن استفاده می شود. پلاستیک PET حتی در بسته بندی محصولات آرایشی، بهداشتی و دارویی نیز کاربرد دارد. پلیمر پت مورد استفاده در صنعت بسته بندی و مواد غذایی با نام رزین پت شناخته می شود.
کاربرد پلاستیک PET تنها به این چند مورد محدود نمی شود. این پلاستیک نوعی مانع رطوبتی است. به همین دلیل، استفاده از آن در تولید بطری های آب و انواع نوشیدنی ها رایج است. از سوی دیگر، در مهندسی معمولاً این پلیمر را با مواد دیگر ازجمله: فیبر شیشه ترکیب می کنند تا استحکام مواد به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
کاربرد بطری های پت
- آب معدنی
- نوشابه های گازدار (کم و زیاد گازدار)
- مواد شیمیایی کشاورزی
- آرایشی و بهداشتی و دارویی
- روغن خوراکی
- محصولات پودری، قهوه، چای، ادویه جات و شیرینی جات.
مزایا و معایب پت
پلاستیک پت نیز مانند سایر پلیمرها دارای مزایا و معایب متعددی است. در این بخش به بررسی برخی از مهم ترین مزایا و معایب پت می پردازیم.
مزایای استفاده از پلاستیک پت
- قیمت مقرون به صرفه: نوشیدنی های دارای بطری پلاستیکی معمولاً با قیمت پایین تری نسبت به بطری های شیشه ای یا فلزی به فروش می رسند. در واقع، پایین بودن قیمت این نوع نوشیدنی ها به دلیل قیمت ارزان پلاستیک پت است. امروزه، بسیاری از کارخانه ها برای کاهش هزینه های تولید و بسته بندی محصولات خود از این پلاستیک به جای مواد دیگر استفاده می کنند.
- قابل بازیافت: یکی از مهم ترین مزایای پلاستیک PET، بازیافت سریع آن است. در واقع، بطری های پلاستیکی ساخته شده از پلیمر PET بعد از دو سال ماندن در زیر خاک تنها به میزان 30 درصد تخریب می شوند. به همین دلیل است که آن را یک پلاستیک زیست تخریب پذیر می دانند. با این وجود، بازیافت می تواند یک راه حل کلیدی و کارآمد برای برطرف کردن این مشکل باشد.
بطری های ساخته شده از پلاستیک پت را می توان در مقیاس بالا بازیافت کرد. لازم به ذکر است که بازیافت این پلاستیک موجب تولید حجم زیادی از گازهای گلخانه ای نمی شود. در نتیجه، هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی شود. از سوی دیگر، بازیافت پلاستیک پت موجب صرفه جویی در مواد اولیه مورد استفاده در صنعت پتروشیمی می شود.
- ایمنی بالا: تولید پلاستیک پت هیچی خطری برای تولیدکننده و مصرف کننده ندارد چراکه در روند تولید از اکسید آنتیموآن غیرفلزی استفاده می شود. علاوه بر این، استفاده از فلزات سنگین به عنوان کاتالیزور در فرآیند تولید پلاستیک PET نیز ممنوع است. در نتیجه، محصولات ساخته شده از این پلاستیک ازنظر ایمنی مورد تایید سازمان غذا و دارو هستند و هیچ خطری برای سلامت انسان ندارند.
معایب استفاده از پلاستیک پت
همانطور که گفته شد، افزایش ضایعات طبیعی و زیست تخریب پذیر بودن به عنوان مهم ترین مشکل پلاستیک پت در نظر گرفته می شود. محصولات ساخته شده از این پلاستیک به خودی خود در طبیعت از بین نمی روند. در واقع، یک بطری پلاستیکی می تواند برای سال ها در طبیعت باقی بماند. در نتیجه، برگشت ناپذیر بودن پلیمر پت باعث ایجاد مشکلات جدی بسیار زیادی برای انسان و محیط زیست می شود.
از دیگر معایب استفاده از پلاستیک های پت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از مواد نفتی در فرآیند تولید این پلاستیک
- تولید گاز دی اکسید کربن در اثر احتراق
- واکنش با آب جوش
- واکنش ها بازها و ایجاد محیط قلیایی
- مقاومت کم در برابر شعله مستقیم
- قالب پذیری کمتر نسبت به سایر انواع پلاستیک مانند PBT
- سخت بودن تخریب این پلاستیک در محل دفن زباله ها
به همین دلیل است که استفاده از این پلاستیک موجب افزایش حجم زباله های تولیدی می شود. البته، روش های مختلفی برای بازیافت محصولات ساخته شده از پلاستیک PET وجود دارند. به این نکته توجه داشته باشید که تولید پلاستیک پت به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد.
پلاستیک پت از چه چیزی ساخته می شود؟
پلاستیک پت از دو ماده اصلی به نام های اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک ساخته می شود. این دو عنصر با یکدیگر ترکیب می شوند و گرانول های پت را تشکیل می دهند. در واقع، ترکیب دو عنصر اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک تا زمانی ادامه می یابد که مخلوط غلیظ شود و زنجیره های طولانی پلیمری به دست آید. لازم به ذکر است که این واکنش تحت دمای بالا و فشار خلا انجام می شود. با رسیدن طول زنجیره های پلیمری به مقدار مورد نظر، واکنش متوقف می شود.
در مرحله بعدی، گرانول های پت حرارت داده می شوند و مایع به دست آمده را می توان به راحتی در دستگاه های پلاستیک بادی قالب گیری کرد. در واقع، پلاستیک پت را می توان به شکل های مختلف درآورد. استفاده از دستگاه های بادکن اتوماتیک و نیمه اتوماتیک پت در تولید بطری های پلاستیکی بسیار رایج است. انتخاب بهترین گزینه باید با توجه به نیاز مشتری انجام شود.
پلاستیک پت مورد استفاده برای ظروف و سینی های غذا غالباً از نوع کریستالی است. پلاستیک PET کریستالی معمولاً کدر و سفت است و انعطاف پذیری کمتری دارد. برای ساخت این نوع پلیمر، گرانول های پت در دماهای بالا به صورت کشیده متبلور می شوند. این فرآیند باید به آرامی انجام شود. محصولات به دست آمده از پلاستیک های پت کریستالی را می توان در فر یا مایکروویو قرار داد. به همین دلیل است که ظروف غذا معمولاً از این نوع پلاستیک ساخته می شوند.
آیا پلاستیک پت ایمن است؟
از آنجایی که بسته بندی های تولید شده از پلاستیک PET دارای مجوز از سازمان غذا و دارو هستند، پس می توان آن ها را کاملاً ایمن و بی خطر دانست. پت از مواد شیمیایی کاملاً پایدار تولید می شود. این ماده در برابر میکروارگانیسم ها بسیار مقاوم است و به عنوان یک ماده بی اثر شناخته می شود. به همین دلیل است که با مواد غذایی واکنش نمی دهد و مواد سمی تولید نمی کند.
با این وجود، نمی توان مواد اولیه مبتنی بر نفت این پلاستیک را نادیده گرفت. پلاستیک پت برای سلامتی انسان هیچ خطری ندارد ولی در طبیعت تجزیه نمی شود. در نتیجه، حجم بالا زباله های پلاستیکی می تواند به محیط زیست آسیب بزند. البته، تاثیر مخرب پلاستیک PET بر محیط زیست بسیار کمتر از شیشه، آلومینیوم یا سایر مواد مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی و نوشیدنی هاست.
سخن پایانی
همان طور که گفتیم پلاستیک پت شامل بطری های آب معدنی و نوشابه ها و به طور کلی هر چیزی که از PET (پلی اتیلن ترفتالات) ساخته شده باشد می باشد. پلاستیک ها و بطری های پت در صنعت بازیافت بسیار پرکاربرد و پرطرفدار هستند.
اگر در صنایع مرتبط با مواد پلیمری در ارتباط هستید می توانید برای خرید پرک پت، خرید گرانول، خرید کامپاند و خرید مستربچ با ما در ارتباط باشید. شرکت فرتاک پلیمر تولیدکننده این محصولات بوده و آماده ارائه مشاوره های تخصصی در این زمینه می باشد. برای دریافت مشاوره رایگان و یا سفارش محصول تماس بگیرید.