پسیلیوم گرانول چیست و چه کاربردی دارد ؟
در دنیای پیشرفته امروزی، با افزایش آگاهی نسبت به سلامت و تغذیه، مردم بیش از پیش به دنبال مکمل های طبیعی و سالم برای بهبود کیفیت زندگی خود هستند. در این میان، پسیلیوم به عنوان یک محصول طبیعی با خواص فراوان، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. پسیلیوم، که از دانه های گیاهی به نام Plantago ovata به دست می آید، سرشار از فیبر محلول است و به عنوان یک ملین طبیعی شناخته می شود. پسیلیوم گرانول یکی از اشکال پسیلیوم است که در بازار وجود دارد. در ادامه این مقاله به صورت دقیق تر خواهیم گفت پسیلیوم گرانول چیست و همچنین بسیاری از مزایا و کاربردهای پسیلیوم، نحوه مصرف و عوارض جانبی و خطرات احتمالی بررسی شده است.
پسیلیوم گرانول چیست؟
پسیلیوم یا اسفرزه یا بارهنگ تخم مرغی، یک نوع فیبر محلول است که از پوسته دانه های پسیلیوم استخراج می شود و به عنوان ملین حجم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد. پودر پوسته پسیلیوم با آب مخلوط شده و برای درمان یبوست موقتی و حفظ حرکت طبیعی روده از طریق دهان مصرف می شود.
پسیلیوم با برخی از ملین ها که موجب انقباض روده ای نمی شوند (مانند ملین های محرک) یا آب را از روده ها با هدف نرم کردن مدفوع (ملین های نرم کننده مدفوع) بیرون نمی کشند، تفاوت دارد. در عوض، پسیلیوم وزن و حجم مدفوع را افزایش می دهد که به نوبه خود موجب تحریک حرکت روده ها می شود. برخلاف سایر ملین ها، پسیلیوم برای استفاده روزانه کاملا بی خطر و مفید است.
گرانول اشاره به دانه های کوچک و محکم دارد که معمولا برای دوزبندی و مصرف راحت تر مواد مختلف، از جمله مکمل های غذایی و دارویی و حتی مواد پلیمری تهیه می شوند. بنابراین پسیلیوم گرانول به پسیلیومی گفته می شود که به شکل گرانول تولید شده است.
مزایای پسیلیوم
پسیلیوم از گیاه پسیلیوم (Plantago ovate) بومی هند استخراج می شود. امروزه این گیاه در سراسر جهان موجود است و حتی به صورت وحشی در جنوب غربی ایالات متحده رشد می کند. پوسته گیاه پسیلیوم سرشار از فیبر محلول است. این نوع از فیبر در آب حل نمی شود، بلکه به ژل تبدیل می شود و فرآیند هضم را آهسته می کند. همین امر موجب می شود تا بدن مواد مغذی بیشتری را از غذا هنگام عبور از روده ها جذب کند. همچنین وزن و حجم مدفوع را افزایش می دهد که بدن با حرکات روده ای با نام پریستالسیس به آن پاسخ می دهد.
ترکیب پریستالسیس و سفتی ژل مانند فیبر محلول به کاهش علائم یبوست کمک می کند. گفته می شود که فیبر محلول به سایر مشکلات سلامتی، ازجمله کلسترول بالا، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و دیابت کمک می کند.
کاربرد: پسیلیوم گرانول برای چیست
هشدار
همیشه قبل از شروع مصرف مکمل با یک پزشک، داروساز یا متخصص تغذیه مشورت کنید. هیچ مکملی برای درمان یا پیشگیری از بیماری ساخته نشده است.
یبوست
گنجاندن فیبر محلول مانند پسیلیوم در رژیم غذایی موجب بهبود یبوست می شود. با این وجود، اثربخشی پسیلیوم از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد و تحت تاثیر حرکت روده های فرد است (به این معنی که انقباض روده ها در حالت عادی تا چه اندازه شدید هستند).
مطالعه ای در سال 2019 در مجله Nutrients به این نتیجه رسید که پسیلیوم به اندازه داروی Pizensy (لاکتیکول) مورد استفاده برای درمان یبوست مزمن ایدیوپاتیک (یبوست مزمن با منشا ناشناخته) موثر است. این مطالعه شامل 172 فرد بزرگسال بود که گزارش دادند پسیلیوم بدون هیچ عوارض جانبی موثر واقع شده است.
با این وجود، یک مطالعه مروری در سال 2022 از مطالعات انجام شده در مجله آمریکایی Gastroenterology به این نتیجه دست یافت که سایر ملین های طبیعی مانند آلو در رفع یبوست موثرتر از پسیلیوم هستند.
کلسترول بالا
افزودن فیبر محلول به رژیم غذایی در صورت داشتن کلسترول بالا (هیپرلیپیدمی) می تواند مفید باشد. این به نوبه خود خطر آترواسکلروز یا تصلب شراین را کاهش می دهد. فیبر محلول با جذب ترکیباتی به نام اسیدهای صفراوی در روده ها تداخل دارد. این ترکیبات به هضم کمک می کنند، اما وقتی در دسترس نباشند بدن از کلسترول به جای آن ها استفاده می کند. در نتیجه، سطح کلسترول به تدریج کاهش می یابد.
مطالعات مختلف این اثر پسیلیوم را اثبات کرده اند.
یک بررسی در سال 2018 از دانشگاه تورنتو گزارش داده است که مصرف 10 گرم پسیلیوم در روز به طرز قابل توجهی کلسترول LDL بد را کاهش می دهد و می تواند تصلب شراین را در برخی از افراد به تاخیر اندازد. در یک مطالعه مشابه در مجله آمریکایی Cardiology گزارش شده است که مصرف پسیلیوم به صورت روزانه همراه با داروهای استاتین کاهنده کلسترول اثربخشی آن ها را افزایش می دهد. عوارض جانبی بسیار ناچیز هستند.
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک وضعیت ناشناخته است که موجب مجموعه ای از علائم مربوط به سیستم گوارش از اسهال گرفته تا یبوست می شود. باور بر این است که فیبر محلول می توان یبوست ناشی از IBS غالب با یبوست (IBS-C ) را درمان کند.
یک بررسی در سال 2014 متشکل از 14 کارآزمایی و 906 شرکت کننده به این نتیجه دست یافت که برخی از مکمل های فیبر خاص مانند پسیلیوم در کاهش دفعات تکرار و شدت علائم IBS-C عملکرد بسیار موثرتری نسبت به سبوس دارند.
همچنین نشان داده شده است که مصرف پلیسیوم التهاب روده مرتبط با IBS را کاهش می دهد و در مجموع عملکرد بهترین نسبت به سایر مکمل های فیبری رایج مورد استفاده برای درمان IBS دارد.
دیابت
دیابت یک وضعیت مزمن است که توسط قند خون بالا (هیپرگلیسمی) مشخص می شود. برخی از تحقیقات نشان می دهند که فیبر محلول می تواند به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در مدیریت قند خود ازطریق کند کردن جذب گلوکز توسط روده کمک کند.
یک بررسی در سال 2015 در مجله آمریکایی Clinical Nutrition گزارش داد که مصرف پلیسیوم قبل از وعده های غذایی به طرز قابل توجهی سطح گلوکز ناشتا و سطح HbA1C در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد. در مقابل، مکمل های پسیلیوم تنها اثربخشی کمی برای افراد مبتلا به پیش دیابت داشتند و در افراد بدون دیابت هیچ تاثیری نداشتند.
هیچ مدرکی وجود ندارد که پسیلیوم می تواند دیابت را به خودی خود درمان کند. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
کاهش وزن
فیبر محلول می تواند به احساس سیری بعد از غذا خوردن کمک کند و احساس گرسنگی بین وعده های غذایی و خطر پرخوری را کاهش دهد. برخلاف توصیه های مبنی بر مصرف پسیلیوم برای کاهش وزن، یک تحلیل در سال 2020 در Food Science and Nutrition بر اساس 22 کارآزمایی بالینی نشان داد که مصرف مکمل پسیلیوم هیچ تاثیر قابل توجهی بر وزن بدن، شاخص توده بدنی (BMI) یا دور کمر ندارد.
عوارض جانبی مصرف پسیلیوم چه هستند؟
عوارض جانبی پسیلیوم جزئی است و عموما شامل نفخ و گاز می شود. در حالی که واکنش های آلرژیک به پسیلیوم به ندرت رخ می دهد، اما گزارش های معدودی از خطر بالقوه تهدیدکننده زندگی، آلرژی کل بدن با نام آنافیلاکسی وجود دارد (بیشتر شامل کارگران در صنعت داروسازی هستند که ملین های پسیلیوم را تولید می کنند و نه مصرف کنندگان این محصول).
موارد احتیاط
مکمل های پسیلیوم ممکن است برای همه مناسب نباشند. افراد زیر نباید مکمل پسیلیوم مصرف کنند:
- کودکان مگر این که توسط یک متخصص اطفال تجویز شده باشد.
- افراد مبتلا به اسپاسم های روده یا سابقه انسداد روده.
- افراد با سابقه سرطان کولون یا رکتوم.
- افراد دارای آلرژی به پسیلیوم.
- افراد مبتلا به فنیل کتونوری (PKU)، یک اختلال متابولیک ارثی.
تداخل دارویی
پسیلیوم می تواند با داروهای مختلفی تداخل داشته باشد و میزان اثربخشی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. داروهایی که بیشترین تداخل را دارند، عبارتند از:
- تگرتول (کاربامازپین)
- لانوکسین (دیگوکسین)
- مکمل آهن
- لیتیوم
- گلوکوفاژ (متفورمین)
- زیپرکسا (اولانزاپین)
قبل از شروع مصرف یک مکمل جدید پزشک خود را از داروهایی که مصرف می کنید مطلع کنید؛ همه داروها اعم از داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی یا داروهای تفننی.
دوز مصرف: چه مقدار پسیلیوم باید مصرف کنم؟
هیچ دستورالعمل کلی برای مقدار مصرف پسیلیوم وجود ندارد. به عنوان یک قانون عمومی، بیشتر از دوز درج شده بر روی محصول توسط تولیدکننده مصرف نکنید. بیشتر تولیدکنندگان توصیه می کنند که این مکمل را قبل از یک وعده غذایی همراه با یک لیوان آب یا آبمیوه مصرف کنید.
مطالعات مربوط به مصرف پسیلیوم برای یبوست، مصرف روزانه 5 الی 10 گرم در هر دوز را توصیه می کنند. این مقدار معمولا بی خطر و قابل تحمل و موثر در نظر گرفته می شود.
مکمل های پسیلیوم را می توان در صورت نیاز برای درمان یبوست موقتی مصرف کرد و به طور معمول طی سه روز نتیجه بخش است. افراد مبتلا به یبوست مزمن می توانند آن را به صورت روزانه و بر اساس دوز توصیه شده توسط تولیدکننده مصرف کنند.
مکمل های پسیلیوم را در ظروف دربسته به دور از دسترسی کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید. مکمل هایی که تاریخ انقضای آن ها گذشته است را دور بیاندازید.
مصرف بیش از حد پسیلیوم چه عوارضی به همراه دارد؟
مصرف بیش از حد پسیلیوم می تواند منجر به عوارض جانبی مانند موارد زیر شود:
- گاز
- نفخ
- گرفتگی
- درد شکم
این عوارض جانبی به خصوص وقتی ظاهر می شوند که همراه با پسیلیوم آب کافی مصرف نکنید.
منابع غذایی حاوی پسیلیوم طبیعی
پسیلیوم در بسیاری از محصولات غذایی موجود است. در این محصولات، پسیلیوم به عنوان عامل غلیظ کننده برای افزایش مقدار فیبر یا افزایش حجم محصولات پخته شده مورد استفاده قرار می گیرد.
منابع غذایی پسیلیوم عبارتند از:
- غلات صبحانه
- بستنی
- نوشیدنی های پروتئین
- نان
- کوکی
- کیک های برنجی
- نودل های آماده
برچسب محصول را چک کنید تا ببینید آیا پسیلیوم، دانه پسیلیوم، پوسته پسیلیوم، ایسپاگولا، دانه ایسپاگولا یا پوسته ایسپاگولا در فهرست مواد اولیه آن موجود است یا نه. مقدار پسیلیوم موجود در این محصولات معمولا برای اثر ملین کافی نیست.
پسیلیوم به صورت مکمل نیز به شکل های مختلفی فروخته می شوند، ازجمله:
- پودر
- گرانول
- کپسول
- مایع
- ویفر
سخن پایانی
پسیلیوم یک منبع فیبر محلول است که به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و همچنین به صورت مکمل عرضه می شود. مکمل های پسیلیوم ممکن است به بهبود یبوست، سطح کلسترول، علائم سندرم روده تحریک پذیر و کنترل سطح قند خون در افراد دیابتی کمک کنند. پسیلیوم در اشکال مختلفی وجود دارد که یکی از آن ها پسیلیوم گرانول است. به آن پسیلیوم گرانول گفته می شود زیرا پوسته دانه های پسیلیوم به شکل دانه های کوچک و سفت، یا “گرانول”، فرآوری می شوند تا مصرف آن ها آسان تر شود و دوزبندی دقیق تر آن امکان پذیر شود. این فرم گرانوله بهتر می تواند با مایعات ترکیب شده و به فیبر محلول آن اجازه می دهد تا به خوبی در دستگاه گوارش عمل کند.