ترموپلاستیک چیست؟ انواع و موارد استفاده آن

از میان انواع پلیمرهایی که در صنعت و به طور روزمره استفاده می شوند، ترموپلاستیک ها محبوبیت زیادی دارند. دلیل محبوبیت ترموپلاستیک ها، خواص و کاربرد زیادشان است که موجب سهولت در کار صنعت کاران شده است. ترموپلاستیک ها، برای ساختن بسیاری از وسایل که هر روز دور و اطرافتان می بینید و استفاده می کنید، کاربرد دارد. در این مقاله می خواهیم به شما بگوییم که ترموپلاستیک چیست و شما را با انواع و کاربردهای آن آشنا کنیم.

ترموپلاستیک چیست؟

ترموپلاستیک یک نوع پلیمر رزینی است. اگر با مفهوم پلیمر آشنا باشید می دانید یک زنجیره طولانی از مولکول ها هستند. وقتی می گوییم ترموپلاستیک یک نوع پلیمر رزینی است، اشاره ما به رشته مولکول های ترموپلاستیک است. خاصیت اصلی ترموپلاستیک این است که در گرما نرم و با کاهش دما سخت می شود. نکته مثبت این است که خواص شیمیایی ترموپلاستیک ها با گرم و سرد شدن، تغییری نمی کند و فقط تغییرات فیزیکی رخ می دهد. به همین دلیل کاربری آن آسان است و بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

وقتی ترموپلاستیک ها، در معرض حرارت قرار بگیرند، زنجیره مولکولی آن ها می لغزند و از یکدیگر دور شده و تبدیل به ماده ای نرم می شوند. وقتی برودت زیاد شود، زنجیره مولکولی کنار هم چفت می شود و ماده ای سفت به وجود می آورد. به این خاصیت، خاصیت گرمانرمی نیز گفته می شود.

انواع ترموپلاستیک کدام است؟

حالا که می دانیم ترموپلاستیک چیست ، می توانیم با انواع مختلف آن آشنا شویم. ترموپلاستیک نیز مثل بسیاری از پلیمرها، چند نوع مختلف دارند.

پلی اتیلن های سبک LDPE و پلی اتیلن های سنگین HDPE

مهم ترین و پرکاربردترین نوع ترموپلاستیک ها پلی اتیلن ها هستند. هر چند که دسته بندی پلی اتیلن ها بیشتر از دو دسته ی سبک و سنگین است، باید دانست که این دو دسته مرسوم تر و پرکاربردترند. ماده تشکیل دهنده اولیه آن ها از نفت خام به دست می آید و گستره کاربردشان بسیار زیاد است.

اکریلیک Acrylic

دسته دیگر ترموپلاستیک محبوب و پرکاربرد، اکریلیک ها هستند. اکریلیک، نوعی پلیمر شفاف با مقاوت و ضربه پذیری زیاد است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

پلی کربنات polycarbonate

نوع دیگری از ترموپلاستیک ها، پلی کربنات ها هستند که آن ها هم شفافیت و استحکام و ضربه پذیری زیادی دارند. به همین دلیل که در بسیاری از مواقع به جای شیشه از پلی کربنات استفاده می شود.

پلی آمید Polyamide

پلی آمیدها دسته ی مهم دیگری از خانواده ترموپلاستیک ها هستند. این دسته به نایلون هم معروف است. از خصوصیات محکم پلی آمیدها می توان به استحکام در برابر کشش و پارگی و فرسایش اشاره کرد.

پلی استر polyester

دسته آخر از انواع ترموپلاستیک ها، پلی استر است. پلی آمیدها نوعی پلیمر ساخته شده از زغال سنگ، هوا، نفت و آب است. به دلیل مقاوت به رطوبت و کشسانی زیاد کاربردهای متعددی دارد.

کاربرد ترموپلاستیک ها در کجاست؟

در ابتدای مقاله گفتیم که ترموپلاستیک ها به دلیل خاصیت گرما نرمی خود، کاربرد زیادی دارند. برای این که کامل بدانیم ترموپلاستیک چیست، باید نگاهی هم به کاربردهای آن داشته باشیم.

ترموپلاستیک ها در خودروسازی

یکی از مهم ترین و اقتصادی ترین کاربرد ترموپلاستیک ها در صنعت خودروسازی است. ترموپلاستیک ها ماده اصلی ساختن بسیاری تجهیزات خودرو هستند. نکته جالب تر این است که این پلیمر هم در بخش تجهیزات داخل کاپوت کاربرد دارد و هم تزئینات خودرو و هم لوازم جانبی. به عنوان مثال، داشبورد و کیسه هوای اتومبیل ها از ترموپلاستیک ها ساخته می شوند. پدال، روکش پلاستیک سوئیچ خودرو، کف پوش های سه بعدی نیز از ترموپلاستیک ساخته شده است. در حالی که گردگیر داخلی فرمان و پلوس، لوله های ورودی و هوا، نوارهای آب بندی درب ها و چراغ ها نیز نوعی ترموپلاستیک است.

ترموپلاستیک ها در لوازم پزشکی

دیگر کاربرد مهم ترموپلاستیک ها در صنعت و تجهیزات پزشکی است. البته کاربری بسیار گسترده است. از لوازم پزشکی که روزمره به عنوان ابزار مورد نیازمان استفاده می کنیم، مثل انواع مسواک ها، دسته های ریش تراش یا پستونک و شیشه شیر. یا تجهیزاتی که پزشکان و کادر درمان استفاده می کنند، از ترموپلاستیک ها تشکیل شده است. مثل آنژیوکت ها، قطعات مختلف سرم، لوازم فیزیوتراپی و ارتوپدی و…

در تولیدات کیف و کفش و لوازم ورزشی

از اصلی ترین کاربردها ترموپلاستیک ها می توان به صنایع کیف و کفش اشاره کرد. کفه های طبی و غیرطبی کفش ها، کیف ها، قاب های گوشی و تبلت و لوازم جانبی کیف و کفش، از ترموپلاستیک ها ساخته شده است. در تجهیزات ورزشی هم به طور گسترده از ترموپلاستیک ها استفاده می کنند. ملزومات دوچرخه و دورچرخه سواری، انواع توپ ها و کش های بدنسازی و پیلاتس، مت های ورزشی، دسته های بدمینتون، ملزومات شنا و… همگی ترموپلاستیک هستند.

ترموپلاستیک ها در لوازم برقی و الکتریکی

تقریبا در تمامی انواع روکش سیم و کابل و ملزومات سیم کشی از ترموپلاستیک ها استفاده می کنند. سوکت ها، نوارهای آب بندی جعبه های فیوز و… نیز ترموپلاستیک است.

ترموپلاستیک ها در خانه

شاید بتوانیم بگویم که مهم ترین کاربرد ترموپلاستیک ها در خانه و آشپزخانه است. در بسیاری از وسائلی که به طور روزمره از آن استفاده می کنیم، ترموپلاستیک ها وجود دارند. شاید نتوانیم بخشی از خانه و لوازمش را پیدا کنیم که ترموپلاستیک به آن راه پیدا نکرده باشد. مثل انواع لوازم برقی منزل، قاشق های دسته پلاستیکی، ابزار آرایش و پیرایش، اجاق گاز و… حتی در روکش مبلمان و وسایل خواب و استراحت نیز ترموپلاستیک ها وجود دارند.

پرکاربردترین ترموپلاستیک ها کدامند؟

• پلی اتیلن: کاربردی ترین محصولات ترموپلاستیکی، پلی اتیلن ها هستند. در ساخت لوله های آب، جلیقه های ضدگلوله، بسته بندی محصولات غذایی و غیرخوراکی، کیسه ها، ورق های پلاستیکی، قطعاتی که نیاز به تحرک دارند، مثل چرخ دنده و… از پلی اتیلن استفاده می کنند.
• پلی آمید: گفتیم که به آن نایلون یا ابریشم مصنوعی نیز گفته می شود. این محصول در تولید چترهای نجات، پیچ ها، فرش و طناب، بعضی پارچه ها و جوراب کاربرد دارد.

خواص ترموپلاستیک ها

• در تعریف ترموپلاستیک گفتیم که مهم ترین خاصیت آن گرمانرمی است. اما ترموپلاستیک ها خواص دیگری نیز دارند:
• ترموپلاستیک در مقابل اشعه های انرژی مقاومت دارد.
• قابلیت استریل شدن ترموپلاستیک بالاست.
• مقاومت شیمیایی ترموپلاستیک در سطح بالا قرار دارد.
• ضریب اصطکاک ترموپلاستیک مطلوب است. در نتیجه دوام و استحکام زیادی دارد.

مزایا و معایب ترموپلاستیک چیست؟

مزیت اصلی ترموپلاستیک این است که دلیل داشتن خاصیت گرمانرمی، قابلیت چندین بار استفاده دارند. معمولا بسیاری از محصولات ترموپلاستیک را مورد بازیافت قرار می دهند و از آن برای ساختن محصولات جدید استفاده می کنند. این امر هزینه های تولید را بسیار پایین می آورد.

در نگاه به معایب آن می توان گفت، با وجود اینکه ترموپلاستیک در بازیافت تغییر شیمیایی چندانی نمی کند، خلوص مواد بازیافتی کمتر از مواد دست اول است. در نتیجه محصول تولیدی، ممکن است به اندازه یک محصول نو، کیفیت نداشته باشد. ترموپلاستیک ها، در طبیعت باقی می مانند و جز دغدغه های آلودگی محیط زیست محسوب می شوند.

سخن پایانی

فرتاک پلیمر، با دغدغه های محیط زیستی اقدام به تولید محصولاتی می کند که قابلیت چندین بار بازیافت را دارند. گرانول ها، پرک ها، کامپاند و مستربچ، با خلوص بالا و کیفیت بسیار مطلوب در اختیار صنعت گران و شرکت های تولیدی قرار دارد.

برای خرید محصولات پلیمری مورد استفاده در صنایع پلاستیک سازی شامل خرید کامپاند، خرید گرانول، خرید پرک و خرید مستربچ با فرتاک پلیمر در ارتباط باشید تا بهترین قیمت و کیفت را تجربه کنید.

همچنین بخوانید:

پلاستیک چیست

تفاوت پلاستیک و پلیمر